Với SEA Games 31, 2021, ngoài sức ép thời gian, nhiều nỗi lo đang đặt ra cho ngành thể thao, đặc biệt mảng tài trợ để bù đắp kinh phí tổ chức.
Qua ba lần tổ chức các sự kiện quốc tế, đây luôn là mảng yếu kém nhất, điển hình như Asian Indoor Games 2009 tốn tới 100 triệu USD mà chỉ kiếm nổi 30 tỉ đồng.
Trong lần đầu đăng cai một sự kiện tầm cỡ quốc tế là Đại hội thể thao Đông Nam Á- SEA Games 2003 có sức hút và nhận được sự quan tâm đặc biệt, Ban Tổ chức Đại hội cũng chỉ vận động được một nguồn tài trợ 70 tỷ đồng (tính cả tiền mặt và hiện vật). Kết quả khiêm tốn khi ấy có thể được lý giải bởi ngành thể thao chưa hề có kinh nghiệm, và phải tập trung tối đa cho các mảng chuyên môn, hậu cần, an ninh…
Thế nhưng đến Đại hội Thể thao trong nhà châu Á- Asian Indoor Games 2009, mọi chuyện không có gì thay đổi, phần nào đó còn tệ hơn.
Để phục vụ công tác chuẩn bị, tổ chức Asian Indoor Games 2009, Nhà nước đã đầu tư trên 100 triệu USD, khoảng 2.100 tỉ đồng, với khoản lớn nhất dành cho dự án xây dựng Cung điền kinh trong nhà tại Mỹ Đình (Hà Nội), chiếm tới hơn 540 tỉ đồng.
Rất tương phản với nguồn chi “khủng” ấy, cả mảng tài trợ khi ấy chỉ thu về được tổng số 30 tỷ đồng, trong đó ít tiền mặt, phần lớn là sản phẩm dịch vụ. Theo lý giải của BTC thì để có được kết quả này đã là nỗ lực lớn trong bối cảnh suy thoái kinh tế, các doanh nghiệp không mặn mà. Thảm cảnh đó được đổ hết cho các yếu tố khách quan.
Chỉ có điều, trên thực tế, BTC đã quá chậm chạp và thụ động, thực sự chỉ vận động mấy tháng trước Đại hội, bằng cách dựa vào một đơn vị tư vấn độc quyền thiếu cả danh vị lẫn năng lực và gần như không có kinh nghiệm gì. Quan trọng không kém, bản thân sự kiện vốn rất xa lạ lại gần như bị đóng khung do mảng truyền thông yếu kém.
Trước thềm Asian Indoor Games ít ngày, thậm chí ngay chính những địa điểm tổ chức kể cả Hà Nội và TP HCM, gần như chưa có gì ngoài những băng-rôn được treo mấy tháng trước trên đường phố, rồi các đoạn giới thiệu ngắn trên truyền hình. Một vài hoạt động đồng hành như chạy, đi bộ, phát động 2 triệu chữ ký, gắn với văn hóa – văn nghệ cũng chưa đủ để tạo điểm nhấn cần thiết. Một sự kiện như thế, bộ phận tài trợ có giỏi cỡ nào cũng bó tay hoàn toàn.
Đầu tư lớn, trong khi giá trị quảng bá thấp, vận động tài trợ kém, rõ ràng việc đăng cai Asian Indoor Games 2009 đã lãng phí và phải coi như một thất bại. Đó là một bài học mà đáng ra ngành thể thao cần phải tổng kết kỹ lưỡng để chuẩn bị cho việc đăng cai các sự kiện quốc tế như Đại hội Thể thao bãi biển châu Á -Asian Beach Games 2016.
Dù vậy, rốt cuộc, qua 7 năm, không có bài học nào được rút ra cả. Mảng truyền thông và tiếp thị – tài trợ đáng ra phải đi trước lại rơi vào đúng “vết xe đổ” của Đại hội trước, với một cách thức cùng hiệu quả vô cùng thấp. Riêng mảng tài trợ, Ban Tổ chức vào giờ chót mới công bố được 2 đối tác, một doanh nghiệp của Thái Lan và một doanh nghiệp trong nước.
Sự xuất hiện của thương hiệu đến từ Thái Lan với gói tài trợ bằng sản phẩm có tổng giá trị quy đổi 964.300 USD đã giúp BTC tránh được nguy cơ “tay trắng”. Phải trầy trật mãi BTC mới có thể hoàn thành mục tiêu quá thấp 25 tỉ đồng, tính cả tiền mặt và hiện vật, mà ngành thể thao đăng ký với Chính phủ.
Có lẽ trong tư duy đăng cai, tổ chức một sự kiện thể thao tại Việt Nam, với ngành thể thao, việc tài trợ vẫn chỉ đơn giản là “có là tốt rồi”.
Và giờ đây nỗi lo tiếp thị tài trợ kiểu “cho có” lại hiện hữu cho SEA Games 31, trong lần thứ hai sự kiện thể thao lớn nhất khu vực trở lại Việt Nam sau đây chỉ một năm. Không phải ngẫu nhiên mà ngành thể thao chỉ dự trù một khoản “khiêm tốn” đáng giật mình từ nguồn vận động tài trợ cho SEA Games 31: 25 tỉ đồng.
Kết quả tài trợ ba sự kiện quốc tế lớn tại Việt Nam
(Tính cả tiền mặt và hiện vật)
*SEA Games 2003: 70 tỷ đồng
*Asian Indoor Games 2009: 30 tỷ đồng
*Asian Beach Games 2016: 25 tỷ đồng
